Vísbendingar um einelti?
Erfitt getur verið fyrir hina fullorðnu að koma auga á einelti þar sem það fer oftast fram að þeim fjarstöddum. Sá sem lagður er í einelti er oft hræddur við að segja frá og vill frekar þrauka og trúir því að ástandið versni ef vakin er á því athygli. Reynslan er hinsvegar sú að því fyrr sem tekið er skipulega á eineltismálum er auðveldara að leysa þau til hagsbóta fyrir þolendur og gerendur.
Allir geta orðið fyrir einelti en sá einstaklingur sem fyrir því verður skammast sín oft og kennir sjálfum sér jafnvel um. Þess vegna er mjög mikilvægt að sem flestir þekki einkenni eineltis.
Möguleg birtingarform hjá þolanda:
Líkamlegt s.s. barsmíðar, spörk, hrindingar, neikvæð svipbrigði eða skemmdarverk
- Líkamlegar kvartanir t.d. höfuðverkur og magaverkur
- Kvíðaeinkenni t.d. nagar neglur, stama, kækir ýmis konar
- Rifin föt og/eða skemmdar eigur
- Líkamlegir áverkar s.s. skrámur og marblettir sem barnið getur ekki útskýrt
Félagslegt s.s. afskiptaleysi, höfnun, útilokun.
Möguleg birtingarform hjá þolanda:
- Barnið virðist einangrað og einmana
- Barnið fer ekki í og fær ekki heimsóknir
- Barnið á fáa eða enga vini og vill ekki taka þátt í félagsstörfum
- Forðast að hitta önnur börn
Munnlegt s.s. uppnefni, baktal, afskiptasemi, niðrandi athugasemdir og endurtekin stríðni
Skriflegt s.s. tölvuskeyti, sms-skilaboð, krot og bréfasendingar
Efnislegt s.s. eigum barnsins stolið eða þær eyðilagðar
Andlegt s.s. þegar barnið er þvingað til að gera eitthvað sem stríðir algjörlega gegn réttlætiskennd þess og sjálfsvirðingu.
Möguleg birtingarform hjá þolanda:
- Breytingar á skapi
- Tíður grátur, viðkvæmni
- Svefntruflanir, fær martraðir
- Breyttar matarvenjur, lystarleysi-ofát
- Lítið sjálfstraust, hræðsla og kvíði
- Depurð, þunglyndiseinkenni, sjálfsvígshugsanir
- Barnið verður niðurdregið eða órólegt eftir frí þegar skóli er daginn eftir
Almennar vísbendingar um vanlíðan:
- Óútskýranleg skapofsaköst og/eða grátköst
- Barnið neitar að segja frá hvað amar að því
- Árásargirni og erfið hegðun
- Á erfitt með að sofna á kvöldin
- Barnið hræðist að fara eitt í skóla og úr skóla, biður um fylgd og/eða fer aðra leið
- Leggur fyrr eða seinna af stað í skólann en venjulega
- Byrjar að skrópa í skóla
- Barnið mætir iðulega of seint í skóla
- Barnið forðast ákveðnar aðstæður í skólanum t.d. leikfimi og sund
- Barnið hættir að sinna náminu, einkunnir lækka, einbeitingarörðugleikar
- Einangrar sig frá skólafélögum
- Finnur sér afsakanir fyrir að fara ekki í frímínútur
- Barnið neitar að fara í skólann
- Einangrar sig frá öðrum fjölskyldumeðlimum
- Biður um auka vasapening
- Týnir peningum og/eða öðrum eigum
- Neitar að vera úti við eftir skóla
- Barnið byrjar að leggja önnur börn eða systkini í einelti
- Reynir að fá foreldra sína til að tala við kennarann, skólafélagana eða aðra foreldra
Verði foreldrar eða starfsmenn varir við einkenni eineltis eða annað sem bendir til að barni líði illa, er mikilvægt að kanna málið. Allir sem hafa vitneskju um hvers konar líkamlegt eða andlegt ofbeldi meðal nemenda ber að tilkynna það til umsjónarkennara, námsráðgjafa eða stjórnenda.